Tantum Verde PolandTantum Verde Poland
Angelini PharmaA site of Angelini Pharma

09 marca 2020

Grypa żołądkowa – przyczyny, objawy, leczenie

Jak można zarazić się grypą żołądkową?

Jako że grypa żołądkowa powstaje na bazie wirusów, łatwo wnioskować o sposobach jej rozprzestrzeniania się. Są podobne do klasycznego przeziębienia – do zakażenia może dojść poprzez:

  • bezpośredni kontakt z chorującą osobą,
  • drogą kropelkową (zwłaszcza w ogniskach choroby, gdy występuje w dużych, zamkniętych środowiskach, np. szpitalach czy koloniach),
  • kontakt z przedmiotami, których dotykała osoba chorująca,
  • niedostateczną higienę, zbyt rzadkie mycie rąk – wirus może być przeniesiony z brudnych rąk wprost do ust, co ma duże znaczenie w kontekście poprzedniego punktu,
  • spożycie żywności lub wody, w których znajdują się wirusy (norowirusy wykrywano m.in. w świeżych warzywach i owocach czy mięczakach, np. ostrygach),
  • kontakt z zanieczyszczoną wodą i jej przypadkowe spożycie może dotyczyć także basenów lub innego rodzaju kąpielisk.

Warto zauważyć, że wirusy odpowiadające za nieżyt żołądkowo-jelitowy często są oporne na działanie czynników środowiskowych. Norowirusy wykazują odporność m.in. na zamrażanie czy wysoką temperaturę – w 60°C są wstanie przeżyć nawet około 30 minut. Co więcej, zakażenie może wywołać nawet niewielka ilość cząsteczek wirusowych (około 10-100 cząsteczek). Dostają się do organizmu drogą pokarmową – nawet jeżeli początkowo znajdą się w górnych drogach oddechowych, po połknięciu trafiają do przewodu pokarmowego, czyli ich docelowego obszaru namnażania. Tam pokonują barierę kwaśnego pH panującego w żołądku, po czym wnikają do komórek nabłonka jelitowego. Wywołują tym samym stan zapalny śluzówki przewodu pokarmowego, co silnie zaburza jego funkcje. Po około 24-48 godzinach od zakażenia pojawiają się intensywne objawy, które trwają około 2-10 dni.

Objawy nieżytu żołądkowo-jelitowego:

  • silne, ,,fontannowe” wymioty,
  • wodniste biegunki,
  • gorączka,
  • ból brzucha,
  • mogą pojawić się także objawy ze strony układu oddechowego.

Skutkiem wymienionych tu symptomów mogą być zaburzenia metaboliczne (zaburzenia elektrolitowe czy kwasica) oraz odwodnienie, co może silnie zagrażać nie tylko zdrowiu, lecz także życiu pacjenta. Może pojawić się niewydolność niektórych narządów, np. nerki. Dotyczy to przede wszystkim małych dzieci oraz osób starszych.

Jeżeli objawy utrzymują się długo, a wymioty i biegunki występują z dużą częstotliwością – pojawiają się m.in. żółciowe wymioty, duże odwodnienie, zaburzenia neurologiczne – konieczna może być hospitalizacja oraz nawadnianie pozajelitowe.

Grypa żołądkowa u dzieci

Jak to zostało wspomniane, w przypadku dzieci za grypę żołądkową odpowiadają głównie rotawirusy (dotyczą ponad 50 proc. przypadków ostrych infekcji przewodu pokarmowego). Są szczególnie niebezpieczne w okresie noworodkowym oraz niemowlęcym – najmłodsze organizmy wykazują jeszcze niedojrzałość czynnościową, co wiąże się z większym ryzykiem silnego zachwiania równowagi całego organizmu.

Dane wskazują, że najwięcej zachorowań związanych z infekcją rotawirusami pojawia się w grupie dzieci poniżej 5. roku życia. Zapadalność na tego typu zakażenia wynosi u nich 2-5 na 100 i odpowiada za 2/3 hospitalizacji lub konsultacji w szpitalnych izbach przyjęć, które odbywają się w związku z ostrymi biegunkami. Co istotne, największą zachorowalność obserwuje się wśród dzieci pomiędzy 3. a 36. miesiącem życia – przydarza się wtedy prawie 90 proc. zakażeń. Jeśli zaś chodzi o sezonowość infekcji rotawirusowych, w naszym klimacie szczyt późnej jesieni, zimy, a także wczesnej wiosny – wykazuje charakter epidemiczny.

Rotawirusy – co warto o nich wiedzieć?

Rotawirusy (ang. human rotavirus – HRV) można podzielić na kilka grup. Póki co, nie odnotowano infekcji wywołanych rotawirusami, które należą do serotypów D, E i F. Za nieżytem żołądkowo-jelitowym stoją zaś grupy A-C.

  • Rotawirusy grupy A – wśród dzieci stanowią przyczynę 95 proc. wszystkich przypadków tego typu zakażeń. Występują na całym świecie.
  • Rotawirusy grupy B – odpowiadają za biegunki o choleropodobnym przebiegu u osób dorosłych. Może dojść wtedy także do uszkodzenia wątroby (miernego stopnia). Najczęściej występują w rejonach Azji.
  • Rotawirusy grupy C – działają przede wszystkim u najmłodszych, chociaż pojawiają się znacznie rzadziej niż pierwsza wymieniona tu grupa.

Warto przy tym zauważyć, że wydalanie rotawirusów z organizmu trwa dość długo, stąd też powinno się unikać kontaktów z osobami chorymi. Tym bardziej, że zakaźność choroby jest naprawdę duża. Chorzy wydalają wirusy z organizmu zarówno przed wystąpieniem objawów, jak i około 7-14 dni po ich ustąpieniu (okres może wydłużyć się nawet do kilkunastu tygodni). Najwyższa zakaźność pojawia się około 3 dni po wystąpieniu pierwszych symptomów i jest wtedy wyjątkowo silna. Co istotne, zdarza się też, że choroba przebiega bezobjawowo, co jest szczególnym zagrożeniem właśnie w kontekście jej rozprzestrzeniania się.

Rotawirusy wśród dzieci – na co uważać?

Biorąc pod uwagę powyższe informacje oraz łatwość szerzenia się zakażenia w dużych skupiskach ludzi, należy pamiętać o niewysyłaniu dziecka do żłobka, przedszkola czy szkoły w momencie, kiedy pojawia się tam wiele przypadków zachorowań. Dotyczy to także sytuacji, w której to nasze dziecko jest chore – nie powinno od razu po ustąpieniu objawów wracać do wymienionych placówek.

Należy pamiętać także o dużej dbałości o higienę. Wśród dzieci często jest to trudne – ssanie palców czy chociażby umieszczanie w buzi różnego rodzaju przedmiotów. O wiele większy wpływ dorośli mają jednak na staranne mycie rąk dziecka, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety oraz przed rozpoczęciem posiłku.

Jeśli zaś chodzi o funkcjonowanie rodzinne, osoba chora powinna używać oddzielnych sztućców oraz naczyń, a urządzenia sanitarne powinny podlegać częstszej dezynfekcji.

Warto pamiętać także o możliwości zaszczepienia najmłodszych przeciwko rotawirusom. Nie są to szczepienia obowiązkowe, lecz znajdują się na liście szczepień rekomendowanych, a co za tym idzie, nie są niestety finansowane z budżetu państwa. Należy jednak zaznaczyć, że wykazują dużą skuteczność i mogą ochronić niemal 85-98 proc. dzieci przed hospitalizacją z powodu opisywanego tu zakażenia.

Leczenie grypy żołądkowej

Biorąc pod uwagę wirusową etiologię grypy żołądkowej, jej leczenie jest przede wszystkim objawowe. Polega na:

  • nawadnianiu (najlepiej doustnie) – zwłaszcza płynami rehydratacyjnymi, które mają w swoim składzie sole sodu, potasu, glukozę o odpowiedniej osmolarności (pomiędzy 200 a 250 mOsm/l),
  • wczesnej realimentacji, czyli powrocie do żywienia doustnego, co na początku może wiązać się z podawaniem kleików, musów warzywnych lub owocowych etc.,
  • wskazane może być stosowanie niektórych probiotyków,
  • terapia np. lekami przeciwbiegunkowymi czy środkami działającymi przeciwdrobnoustrojowo.

W czasie infekcji warto pamiętać także o odpowiednim żywieniu. Powinna być to dieta oparta na produktach zawierających gotowaną skrobię, np. ryż, makaron, solone krakersy, ziemniaki, banany, kasze, zupy, gotowane warzywa. Nie powinno się stosować ostrych przypraw, jeść ciężkostrawnych produktów (w tym smażonych), pić herbaty czy kawy, a także spożywać przetworów mlecznych (brak laktozy w diecie wpływa na skrócenie czasu występowania objawów). Posiłki powinny mieć małą objętość, a wskazana ich ilość to 4-5 w ciągu doby.

Inne infekcje wywołujące ostrą biegunkę

  • Poza zakażeniami rotawirusami czy norowirusami obserwuje się także ostre biegunki spowodowane zainfekowaniem sapowirusami, kaliciwirusami, astrowirusami, adenowirusami, enterowirusami i kobowirusami.
  • Jeśli zaś chodzi o biegunki powstałe na tle bakteryjnym, zwykle występują w naszej przestrzeni geograficznej na bazie zakażenia m.in. Salmonella spp., Campylobacter spp., Escherichia coli czy Clostridium difficile.
  • Najrzadziej obserwuje się biegunki, za którymi stoją pasożyty komórkowe, czyli pierwotniaki. Wśród nich najczęściej występują Giardia lamblia.

Za chwilę opuścisz witrynę Tantum Verde (lub in.) zawierającą treści promocyjne zatwierdzone w oparciu o przepisy dotyczące reklamy produktów leczniczych