10 stycznia 2020

Guzki śpiewacze – jakie są objawy i przyczyny?

Czym są guzki śpiewacze?

Guzki śpiewacze, jak sama nazwa wskazuje, przybierają postać małych – wielkości główki od szpilki – okrągłych guzków, pojawiających się na fałdach głosowych (potocznie nazywanych strunami głosowymi). Występują obustronnie, mniej więcej na granicy 1/3 i środkowej części owych fałdów. Co ciekawe, częściej zmiany te pojawiają się u kobiet, co wiąże się m.in. z wysokością ich głosu – dźwięki emitowane przez kobiety są wyższe niż męskie.

W początkowej fazie guzki śpiewacze określane są jako ,,miękkie” i mają charakter obrzękowy. Na tym etapie ich leczenie opiera się głównie na odpoczynku narządu głosowego oraz rehabilitacji. Jeśli jednak nie są poddane terapii, pojawia się podnabłonkowe bliznowacenie oraz wtórny przerost nabłonka – guzki miękkie zmieniają się w twarde. Skutecznie utrudniają wtedy zwarcie fałdów głosowych, co uniemożliwia prawidłowe wydawanie dźwięków. Głośnia nie ma możliwości normalnej pracy (na głośnię składają się struny głosowe oraz znajdująca się pomiędzy nimi szpara), czego skutkiem są uciążliwe objawy:

  • osłabienie głosu,
  • chrypka,
  • drżenie głosu,
  • szybsze męczenie się głosu,
  • ograniczenie jego skali.

Przyczyny powstawania guzków śpiewaczych

Głównym źródłem zaburzeń w tym zakresie jest nadmierne przeciążenie głosu oraz nieprawidłowe wykorzystywanie, co często wiąże się z wykonywaną pracą. Stąd też z guzkami śpiewaczymi nieraz mierzą się nauczyciele, aktorzy, konferansjerzy, dziennikarze czy, jak sama nazwa wskazuje, śpiewacy. Kiedy fonacja zachodzi u nich w nieodpowiedni sposób, siły wibracyjne przyczyniają się do uszkodzeń blaszki właściwej błony podstawnej strun głosowych – skutkiem tego są opisywane tu guzki. Do pozostałych, równie ważnych przyczyn ich powstawania, należą:

  • nadmiernie wysoka częstotliwość głosu,
  • używanie go w nieodpowiednich warunkach zewnętrznych,
  • zapalenia krtani – zwłaszcza forma ostra i przewlekła,
  • alergie,
  • zmiany hormonalne.

Biorąc pod uwagę czynniki środowiskowe, które mogą wpływać na powstawanie guzków śpiewaczych, wydają się najłatwiejsze do zmiany w kontekście profilaktyki opisywanego tu schorzenia. Idąc tym tropem, należy unikać pracy głosem w nadmiernym hałasie, a co się z tym wiążę, trzeba dbać o odpowiednią akustykę sal oraz sprzęt nagłaśniający, który w warunkach wystąpień publicznych wyeliminuje ryzyko nadmiernej eksploatacji głosu. Ważny jest także wspierający klimat panujący w danym pomieszczeniu – na nasz narząd głosu źle wpływa m.in. suche powietrze, zbyt wysoka temperatura czy nadmierne zapylenie. Należy pamiętać także o częstych przerwach, w których będziemy mogli odpocząć od mówienia – jeśli chodzi o nauczycieli, nie powinni prowadzić dużej liczby lekcji z rzędu. Warto skorzystać z możliwości ,,okienka” i zregenerować organizm. Co więcej, na narząd głosu silnie mogą wpływać także czynniki psychiczne. Stres, zaburzenia nastroju, niezdrowe relacje interpersonalne również przyczyniają się do powstawania zaburzeń w tym zakresie.

Wśród istotnych czynników, wpływających na wytrzymałość głosową i powstawanie guzków śpiewaczych, można wymienić również:

  • brak higieny głosu, na co składa się m.in. palenie papierosów czy spożywanie dużej ilości mocnej kawy i herbaty,
  • refluks żołądkowo-przełykowy – cofająca się treść żołądka nieustannie podrażnia gardło,
  • nieprawidłowa emisja głosu i nieumiejętność jego prawidłowego używania,
  • wady postawy – negatywnie wpływają na pracę narządu głosu,
  • wrodzone wady związane z obszarami biorącymi udział w wydawaniu dźwięków (nie jest to tylko krtań, w której znajdują się fałdy głosowe, lecz także m.in. gardło czy podniebienie).

Leczenie – jak walczyć z guzkami głosowymi?

Warto podkreślić, że w początkowej fazie guzki miękkie mogą nie dawać szczególnych objawów. Często więc ten stan jest bagatelizowany. Jak zostało to wspomniane, na tym etapie wystarczy odpowiednia rehabilitacja głosu, odpoczynek oraz nauka prawidłowej emisji. Stąd też osoby pracujące głosem, powinny regularnie kontrolować stan odpowiadających za niego narządów – wskazane są zarówno wizyty u foniatry, jak i laryngologa. Do wymienionych tu specjalistów należy udać się także w przypadku, gdy zaobserwowaliśmy już niepokojące symptomy. Jeśli okaże się, że guzki śpiewacze przybrały postać twardą, konieczne będzie bardziej zaawansowane leczenie z zakresu mikrochirurgii (zabiegi tego typu mogą być wykonywane także laserowo).

Co istotne, guzki głosowe mogą występować zarówno u dorosłych, jak i dzieci (są najczęstszym źródłem pojawiającej się u nich przewlekłej chrypki), przy czym w przypadku najmłodszych techniki leczenia nie są ustandaryzowane i wciąż wymagają głębszego rozpracowania tematu.

Profilaktyka – uniknij zaburzeń narządu głosu

Nawiązując do początkowych etapów terapii oraz profilaktyki guzków śpiewaczych – opierają się na podobnych zasadach, które zostały już w dużej części opisane powyżej. Warto jednak dodać do nich jeszcze kilka istotnych informacji.

  • Odpowiednia temperatura w pomieszczeniu, w którym pracuje się głosem – np. sala lekcyjna – powinna wynosić około 18-21°C, zaś wilgotność powietrza powinna wahać się w granicach nawet 60–70%. W unikaniu zbytniego przesuszenia pomoże m.in. częste wietrzenie, profesjonalne nawilżacze czy pojemniki na wodę umieszczane na kaloryferze.
  • Należy pamiętać o częstym nawadnianiu organizmu – minimum to 2 l płynów dziennie. W trakcie długiego mówienia warto mieć pod ręką niegazowany, niskosłodzony, lekko ciepły napój. Popijamy go małymi łykami.
  • Chcąc uniknąć zbyt dużego zapylenia, powinniśmy zrezygnować z firanek oraz zasłon, które gromadzą w sobie wiele różnego rodzaju pyłów. Należy też często odkurzać i regularnie wycierać kurze.
  • Warto stosować ćwiczenia relaksujące, które pozwolą rozluźnić mięśnie aparatu mowy oraz ułatwią utrzymanie prawidłowej postawy – dzięki temu ryzyko nieodpowiedniego używania narządu głosu ulegnie redukcji.
  • Ważne jest również unikanie infekcji gardła, a w przypadku pojawienia się niepokojących objawów, należy szybko sięgnąć po środki działające przeciwzapalnie oraz łagodząco – mogą być to zarówno domowe sposoby, jak i profesjonalne preparaty, np. pastylki do ssania.