Jak dbać o higienę jamy ustnej?

Mocne, zdrowe i białe zęby pozbawione przebarwień czy ubytków to marzenie każdego z nas, bez względu na wiek. Choroby przyzębia i próchnica zębów wymagają nierzadko skomplikowanego oraz długotrwałego leczenia stomatologicznego. Dbając o higienę jamy ustnej od najmłodszych lat, możemy zminimalizować ryzyko wystąpienia tego typu problemów zdrowotnych. Jak powinna wyglądać prawidłowa higiena jamy ustnej niemowląt, starszych dzieci i osób dorosłych?

Higiena jamy ustnej niemowlaka – wskazówki dla rodziców

Wciąż wielu rodziców nie jest świadomych, że o higienę jamy ustnej dziecka należy dbać nie od momentu, gdy pojawią się pierwsze ząbki, ale już w pierwszym miesiącu życia malucha. Jak powinna wyglądać idealna higiena jamy ustnej u niemowląt? Powinniśmy przemywać bezzębne wały dziąsłowe bawełnianą chusteczką lub kawałkiem gazy nasączonym przegotowaną wodą (najlepiej wieczorem przed snem), delikatnie je masując (rodzic powinien wcześniej dokładnie umyć ręce).  U większości niemowląt między 6. a 11. miesiącem życia wyrzyna się pierwszy ząbek mleczny – to odpowiedni moment na wprowadzenie szczoteczki do zębów z miękkim włosiem i szeroką rękojeścią (dostosowaną do wieku dziecka). Stosujmy specjalne pasty dla najmłodszych z bezpieczną dla niemowląt ilością fluoru. Dzięki tego typu zabiegom wykonywanym codziennie uchronimy dziecko przed wystąpieniem próchnicy butelkowej – choroby, która atakuje zęby mleczne. Co więcej, dbając o higienę jamy ustnej noworodków i niemowląt, zmniejszymy ryzyko wystąpienia aft i pleśniawek. Przyzwyczajanie małego dziecka do regularnych zabiegów higienicznych ułatwi też wykształcenie pozytywnych nawyków w przyszłości. 

Oczywiście mycie dziąseł i zębów mlecznych to nie wszystko – oto kilka ważnych zasad, których powinni przestrzegać rodzice:

• pamiętajmy, aby nie zostawiać pociesze butelki z mlekiem do zasypiania,
• unikajmy podawania małemu dziecku słodzonych napojów – cukier sprzyja rozwojowi bakterii,
• nie oblizujmy smoczka i nie zanurzajmy go w słodzonej herbacie lub soku,
• starajmy się nie karmić dziecka butelką ze smoczkiem dłużej niż do 20.-24. miesiąca życia.

Higiena jamy ustnej starszych dzieci – o czym pamiętać?

Jak powinna wyglądać higiena jamy ustnej dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym? Zalecane jest szczotkowanie zębów co najmniej dwa razy dziennie (przez minimum 2 minuty) – rano oraz wieczorem, a najlepiej po każdym posiłku, nie zapominając o szczotkowaniu języka. Jeśli chodzi o techniki szczotkowania zębów, w przypadku dzieci z uzębieniem mlecznym dobrze sprawdza się tzw. metoda kółeczkowa (okrężna). Natomiast od momentu wyrzynania się pierwszych zębów trzonowych stałych, rekomendowana jest metoda roll (inaczej „dziąsło-ząb”, przy której wykonujemy ruchy obrotowo-wymiatające). Po umyciu zębów należy przepłukać szczoteczkę pod strumieniem bieżącej wody i pozostawić do wyschnięcia.

Do 7. roku życia dziecko powinno myć zęby pod kontrolą i z pomocą rodzica – wielu kilkulatków nie potrafi dostatecznie dokładnie wyczyścić wszystkich zębów i potrzebuje wsparcia osoby dorosłej. Pamiętajmy, aby co 3. miesiące wymieniać szczoteczkę pociechy na nową. Jeśli dziecko przebyło infekcję górnych dróg oddechowych, np. grypę lub przeziębienie – również powinniśmy wymienić szczoteczkę, gdyż na włosiu gromadzą się drobnoustroje chorobotwórcze i infekcja może powrócić. U pociech, które ukończyły 4. rok życia możemy stosować też płyny do płukania ust. Natomiast 11-12 letnie dzieci mogą już korzystać z nici dentystycznych, które doskonale oczyszczają przestrzenie międzyzębowe (warto dodać, że na każdy łuk zębowy powinno się zużyć 1 m nitki). Na higienę jamy ustnej u dzieci składają się również regularne wizyty kontrolne w gabinecie stomatologicznym. W ramach indywidualnej profilaktyki wskazane jest lakierowanie i lakowanie zębów. Duży wpływ na stan jamy ustnej ma też dieta – dbajmy o to, by dziecko nie dostawało zbyt wielu słodyczy, a zamiast napojów gazowanych o wysokiej zawartości cukru, chętniej sięgało po wodę. 

Higiena jamy ustnej dorosłych pacjentów – sprawdzone sposoby na piękny uśmiech

Chcąc utrzymać optymalny poziom higieny jamy ustnej w przypadku dorosłych, należy, podobnie jak u dzieci, myć zęby i język co najmniej dwa razy dziennie, stosować nici dentystyczne i regularnie wymieniać szczoteczkę na nową (jeśli lekarz nie zaleci inaczej, powinniśmy używać średnio twardego modelu). Bez względu na to, czy używamy szczoteczki manualnej, czy elektrycznej – szczotkowanie powinno trwać przynajmniej 2 minuty. Wielu dentystów poleca również korzystanie z irygatorów – urządzeń, które ułatwiają utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej, czyszcząc przestrzenie między zębami za pomocą płynu pod ciśnieniem (mogą być stosowane zamiast nici dentystycznych). 

Jeśli chodzi o rekomendowaną metodę mycia zębów, jest to „roll”, w której należy wykonywać ruchy obrotowo-wymiatające (należy ułożyć szczoteczkę poziomo pod kątem 45˚). Metoda ta jest szczególnie polecana pacjentom z chorobami przyzębia. Osoby dorosłe powinny pamiętać o regularnym oczyszczaniu zębów z nalotów w gabinecie stomatologicznym (odwiedzając dentystę przynajmniej co 6-8 miesięcy i wykonując skaling, piaskowanie). Warto wspomnieć, że stosowanie powyższych zabiegów higienicznych zmniejsza ryzyko wystąpienia próchnicy nawet o 40%! Jak wiadomo, leczenie kanałowe, ekstrakcja zęba czy odbudowa protetyczna braków zębowych wiąże się ze sporymi wydatkami finansowymi, stresem i dyskomfortem dla pacjenta. 

Higiena jamy ustnej – co sprzyja chorobom jamy ustnej?

Stan jamy ustnej wpływa na ogólny stan zdrowia oraz nasze samopoczucie. Tak więc, dbając o higienę jamy ustnej, dbamy tak naprawdę o cały organizm. Wiele osób zastanawia się, jakie czynniki zwiększają ryzyko wystąpienia chorób jamy ustnej. Niekorzystne działanie na stan dziąseł i zębów ma z pewnością nadmiar cukru w diecie (zarówno pochodzący ze słodyczy, jak i owoców) oraz palenie papierosów (tytoń nie tylko przyczynia się do schorzeń dziąseł, lecz także powoduje nieświeży oddech, przebarwienia zębów i przedwczesną utratę części uzębienia). Nadużywanie alkoholu również nie sprzyja zdrowiu jamy ustnej. Erozję szkliwa ułatwia spożywanie w nadmiarze owoców cytrusowych. Czerwone wino, mocna herbata i kawa powodują z kolei przebarwienia i powstawanie osadów. Częste żucie gumy może uszkodzić wypełnienia w zębach. Natomiast chroniczny stres niejednokrotnie powoduje bruksizm (mimowolne zaciskanie i zgrzytanie zębami).

Podsumowując, dbając o higienę jamy ustnej, możemy nie tylko cieszyć się pięknym uśmiechem, lecz także zdrowymi zębami i dziąsłami. Wypracowanie odpowiednich nawyków od najmłodszych lat sprawi, że zachowamy zdrowe i pełne uzębienie przez długie lata.