Spuchnięty języczek podniebienny – przyczyny, objawy, leczenie

Spuchnięty języczek w gardle – jaką rolę pełni języczek podniebienny?

Zanim omówimy problem spuchniętego języczka w gardle, należy wspomnieć o jego podstawowych funkcjach. Część pacjentów zastanawia się, czym w ogóle jest języczek podniebienny (z łac. uvula). To mięsisty, stożkowaty wyrostek, składający się z tkanki łącznej i mięśniowej, umiejscowiony na tylnym brzegu podniebienia miękkiego. Mimo że jest on stosunkowo mały, to pełni istotne funkcje, w tym m.in.:

• ułatwia swobodne oddychanie,
• zapobiega chrapaniu i bezdechowi sennemu,
• wspomaga prawidłową artykulację (mowę),
• zapobiega suchości w ustach,
• ochrania krtań i tchawicę przed chorobotwórczymi drobnoustrojami (zmniejsza ryzyko wystąpienia infekcji takich jak przeziębienie czy angina ropna u dzieci i dorosłych).

Jakie są główne przyczyny spuchniętego języczka podniebiennego?

Spuchnięty języczek podniebienny może mieć zróżnicowane podłoże. Zwykle symptom ten towarzyszy rozwijającej się infekcji wirusowej lub bakteryjnej. W takiej sytuacji pacjent może zaobserwować u siebie, takie objawy jak: katar, kaszel, ogólne osłabienie organizmu i uczucie rozbicia, dolegliwości bólowe gardła, a także podwyższoną temperaturę ciała.

Zaczerwieniony i opuchnięty języczek podniebienny może też świadczyć o alergii. Opuchlizna o podłożu alergicznym jest niebezpieczna nie tylko dla zdrowia, ale także dla życia. Zwężeniu ulegają drogi oddechowe i może dojść do duszności, a nawet utraty przytomności na skutek niedotlenienia. Nabrzmiały, spuchnięty języczek podniebienny to nie jedyny symptom reakcji alergicznej ze strony układu pokarmowego lub oddechowego. Kontakt z alergenem (np. sierścią zwierząt, glutenem, laktozą, pyłkami traw i drzew, roztoczami) powoduje też często napady kaszlu, łzawienie i świąd oczu, zapalenie spojówek, katar sienny – wodnistą wydzielinę z nosa, nudności i biegunkę.

Spuchnięty języczek podniebienny może też być jednym z objawów obrzęku Quinckego – na czym polega ta choroba? To obrzęk naczynioruchowy, którego przyczyną może być uczulenie na substancje aktywne (np. penicylinę), ukąszenia owadów, pokarmy lub inne alergeny. Schorzenie może również mieć wrodzony charakter (niedobór inhibitora C1). U chorego nagle pojawia się obrzęk skóry i błon śluzowych w obrębie twarzy, niejednokrotnie również języka i gardła.

Podrażnienie i opuchliznę języczka podniebiennego może powodować także choroba refluksowa żołądka (ang. gastroesophageal reflux disease, GERD). W przypadku tego powszechnego schorzenia treść pokarmowa cofa się do przełyku wraz z enzymami trawiennymi i kwasem solnym, powodując szereg nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak zgaga, nadkwasota, suchy kaszel czy puste odbijanie.

Wśród innych czynników sprawczych spuchniętego języczka podniebiennego należy wymienić:

• wdychanie substancji chemicznych,
• odwodnienie organizmu,
• chrapanie (w bardzo rzadkich przypadkach).

Objawy spuchniętego języczka podniebiennego

Powiększony i spuchnięty języczek powoduje utrudnione oddychanie, uczucie dyskomfortu „zalegania” w jamie ustnej, trudności ze spożywaniem pokarmów, pieczenie, świąd, nadmierną suchość śluzówki gardła.

Domowe sposoby na spuchnięty języczek

Jak skutecznie zmniejszyć lub całkowicie zlikwidować opuchliznę języczka podniebiennego? Najpierw konieczne jest rozpoznanie przyczyny tej dolegliwości, tylko wtedy lekarz będzie mógł wdrożyć odpowiednie leczenie (np. przy zakażeniu wirusami będą to leki przeciwwirusowe, a przy alergii leki przeciwhistaminowe lub odczulanie). Do rozpoznania potrzebny jest dokładny wywiad z pacjentem, badanie fizykalne oraz w razie konieczności zlecenie badań laboratoryjnych (wymaz z gardła, morfologia krwi).

Jeśli chodzi o domowe, bezpieczne sposoby na spuchnięty języczek w gardle, które mogą przynieść ulgę choremu, to warto wspomnieć o odpowiednim nawadnianiu organizmu (jeśli mocz jest intensywnie żółty, zbyt ciemny oznacza to zbyt niską podaż wody). Warto płukać też jamę ustną roztworem zawierającym benzydaminę. Zmniejszy on obrzęk i dolegliwości bólowe przy występowaniu stanu zapalnego. Wskazane jest też odstawienie używek (alkoholu i tytoniu) oraz zadbanie o zbilansowaną, lekkostrawną dietę (zwłaszcza w przypadku choroby refluksowej żołądka). Szybkie zmniejszenie obrzęku i ukojenie podrażnionego gardła może przynieść ssanie kostek lodu.

Podsumowując, spuchnięty języczek podniebienny może być symptomem infekcji, alergii lub mieć inne źródło. Do czynników ryzyka zalicza się nałogowe palenie papierosów, regularny kontakt z chemikaliami, alergie. Ten uciążliwy objaw często utrudnia przełykanie, powoduje dyskomfort, problemy z oddychaniem, chrapanie – słowem znacznie obniża jakość codziennego funkcjonowania pacjenta. Dlatego nie wolno bagatelizować opuchlizny języczka podniebiennego i niezwłocznie skonsultować się z lekarzem pierwszego kontaktu lub specjalistą laryngologiem.